شیوه های مدیریتی در کاهش شیوع آسیت در گله های گوشتی
مقدمه:
آسیت سندرمی است که در جوجه های گوشتی اتفاق می افتد و دراکثر نقاط دنیا مخصوصا درارتفاعات رواج بیشتری داردآسیت یک سندرم چند عاملی است که بین فعل وانفعالات فیزیولوژیکی ومدیریتی و محیطی است (تهویه بیماری تغذیه و...)آسیت در ارتفاعات بالا بیشتر است ولی در ارتفاعات پایین با شرایط غیراستانداردمحیطی ارتباط داردهمچنین دمای پایین جوجه کشی که باعث مرگ ومیرو شیوع آسیت میشود.
آسیت چیست؟
فهمیدن آسیت و درک آن گام اول است که برای کاهش یا جلوگیری ازوقوع آن درگله گوشتی هرعاملی که باعث افزایش فشاربر قلب و افزایش نیاز به اکسیژن را بالا ببرد(رشد زیاد-بیماری تنفسی-کاهش دمای محیط-کاهش فشاراکسیژن)باعث بروزآسیت میشود. وقتی فشاربرروی قلب و ریه زیاد میشود یک زنجیره ازرویدادهایی که موجب حرکت به سمت کاهش اکسیژن در خون میشود. درابتدا تاج و غبغب بصورت یک نوارباریک تیره رنگ دیده میشود درمرحله پیشرفت بیماری مایع مترشحه از کبد درحفره شکمی جمع میشود سپس تاج وغبغب آبی تیره دیده میشود که محدودیت تنفسی است که منجر به مرگ میشود.
عوامل موثردربروزآسیت:
1-محیطی2-فیزیولوژیکی3-مدیریتی
1-محیطی:
بیشترین اثرمحیطی موثردر بروز آسیت محتوای اکسیژن بوجود آمده در سالنها میباشد پرورش در مکانهای بالاتر ازسطح دریا(ارتفاعات)بیشترین خطر بروز آسیت در گله را بوجود می‌آورد، گله های گوشتی در ارتفاعات بیشترین اثرمحیطی موثردر بروزآسیت محتوای اکسیژن بوجود آمده در سالنها میباشد پرورش در مکانهای بالاتر ازسطح دریا(ارتفاعات)بیشترین خطربروزآسیت در گله را بوجود می‌آورد، گله های گوشتی درارتفاعات بیشترین حساسیت را دارند و زود نشان میدهند. چون بیشترین کاهش فشار اکسیژن نسبت به سطح دریا را دارند وبیشترین فشار وارده بر قلب است.
2-فیزیولوژیکی:
یک ارتباط مستقیم بین مقدار متابولیسم و آسیت وجود دارد که باعث افزایش مقدار و سرعت رشد نیاز برای اکسیژن را بالا میبرد وبرروی کارکرد قلب اثرمستقیم دارد همچنین سیستم قلبی و عروقی باید به اندازه کافی نیرومند و از رشد لازم برخوردارباشد و سیستم دستگاه تنفسی به اندازه لازم رشد کرده باشد و از هر حیث سالم و دچار آسیب دیدگی نباشد. اگر سرعت رشد زیاد باشد وسیستم های قلبی وعروقی به اندازه رشد نکرده باشند یا سیستم تنفسی بعلت بیماری یا کیفیت نامطلوب هوای داخل سالن دچار آسیب دیدگی گردد، بعلت نیاز بالا به اکسیژن فشار برقلب افزایش می یابد وخطربروز آسیت بشدت افزایش می یابد.
3-مدیریتی:
مدیریت صحیح بستر-هوای ورودی و کیفیت آن(تهویه)-بیوسکیوریتی وکنترل بیماریهای تنفسی-کیفیت آماده سازی سالن-کنترل دمای هوای سالن و جلوگیری از استرس سرمایی-کنترل رشد-فرم فیزیکی دان-مدیریت سیستم جوجه کشی در کارخانه های جوجه کشی –پرورش هرنژاد بر اساس توصیه شرکتهای عرضه کننده همان نژاد.
پیشگیری از وقوع آسیت:
مرغهای گوشتی بیشترین رشد ونیزبیشترین شیوع آسیت در طی نیاز به اکسیژن را دارند یک استراتژیک درست میتواند از وقوع آسیت جلوگیری کند کمپانی آویاژن یک ارزیابی روتین و صحیح ازسطح اکسیژن اشباع بعنوان یک استراتژی انتخاب کرده یعنی پرندگانی که بیشترین سطح اکسیژن اشباع را دارند وهمچنین بر روی سلامت سیستم قلبی وعروقی متمرکز شده است.
در ارتفاعات بالا بدلیل کاهش فشار اکسیژن بیشترین فشار بر قلب وارد میشود در این وضعیت مهم حیاتی داشتن تهویه مطلوب الزامی است ورود اکسیژن تازه وخروج گازهای آمونیاک و دی اکسیدکربن و به حداقل رساندن گرد وغباراز ضروریات میباشد، تهویه باید براساس وضعیت سلامت جسمانی وسن پرنده و وزن آن باشد چون هرچه سن و وزن پرنده بالاتر رود نیاز به اکسیژن آن افزایش میابد. مدیریت صحیح بستر در ارتباط با تهویه است که کمک زیادی به نگهداری کیفیت هوا میکند عدم مدیریت بستر باعث خیس شدن بستر افزایش گاز آمونیاک وهمچنین گردوغبار ناشی ازبستر نامطلوب باعث آسیب رساندن به دستگاه تنفس میگردد و زمینه را برای بیماریهای تنفسی و قوع آسیت فراهم میکند.
نگهداری دمای لازم برای پرنده در جهت جلوگیری ازبروزعارضه آسیت بسیار مهم وحیاتی است قرارگرفتن پرنده در دمای سرد باعث میشود دمای احساسی آنها سرد و نیاز به اکسیژن افزایش یابد وچون برای گرم کردن خود نیازنگهداری انها بالا میرود پرنده را بسمت آسیت هدایت میکند و مانیتورینگ مرتب دما وتصحیح دمای درست و داشتن یک تهویه حداقل خوب باعث میشود آسیت در گله اتفاق نیفتد. دما مناسب در راهنمای پرورش هر نژاد بر اساس سن پرنده ذکر شده است.
یک ارتباط مستقیم بین مقدار متابولیسم و آسیت وجود دارد، افزایش مقداروسرعت رشد نیاز به اکسیژن وکارکرد بیش از حد قلب را بدنبال دارد که همین مساله گله را بسمت آسیت هدایت میکند برای مقابله با آسیت مقدار و سرعت رشد گله را باید کنترل کرد. سه هفته ابتدای پرورش جوجه گوشتی بیشترین فشار بر روی رشد استخوان و ماهیچه است که بیشترین مقدار رشد در این زمان است که اگر مقدار رشد در این زمان کاهش یابد نیاز به اکسیژن کاهش می یابد. پرندگانی که در این مرحله رشد آنها کنترل میشود سیستم عروقی آنها نیرومند شده و فشار کمتری به قلب وارد میشود. بدست آوردن رشد لازم در 7روز اول بسیار حیاتی است جیره استارترنباید تغییرپیدا کند تا جوجه ها شروع خوبی را داشته باشند پس باید کنترل رشد از 7روزگی به بعد اعمال شود. این کنترل میتواند بصورت تغییر در فرمول دان وکاهش چگالی جیره (کاهش در پروتیین جیره)یا بوسیله تغییر در فرم فیزیکی دان از حالت پلت به کرامبل یا مش صورت پذیرد. این برنامه غذایی باید دقیق وحساب شده باشد چون هرگونه اشتباه یا ایراد در آن خسارت و عواقب جبران ناپذیری بدنبال دارد.
برای کنترل رشد میتوان از برنامه های خاموشی استفاده نمود که این برنامه بعد از 7روزگی اعمال میشود مخصوصا در نواحی مرتفع و ارتفاعات بخاطر کاهش در فشار اکسیژن خاموشی کمک مناسبی برای رشد قلب وعروق خونی وسیستم تنفسی میباشد. البته برخی از کارشناسان شرکت آویاژن معتقدند که در نواحی کم ارتفاع و همسطح دریا برنامه خاموشی برای محصولات آویاژن تاثیر منفی دارد و عدهای از متخصصین بر این باورند که هر یک ساعت خاموشی یک روز به طول دوره اضافه میکند. البته عده ای بر این استدلال دارند که خاموشی بهترین راه برای مقابله با آسیت است خاموشی باید بر اساس همان نژاد طبق توصیه شرکتهای اجداد انجام شود. یکی از بیشترین مراحل نیاز به اکسیژن نیاز جوجه درجوجه کشی است جوجه های هچ شده در مناطق مرتفع مستعد به آسیت هستند زیرا فشار اکسیژن پایین است بعد از انتقال تخم مرغ از ستر به هچر(3روزآخر)تهویه باید به بهترین نحو ممکن انجام پذیرد تا اکسیژن به سطح بهینه برسد.
نتیجه گیری:
آسیت یک سندرم چند عاملی است که بوسیله یکسری فعل وانفعالات فیزیولوژیکی ومحیطی ومدیریتی بوجود می آید شیوع آسیت با رعایت کردن یکسری اصول کاهش میابد:
1-اگر جوجه کشی درنواحی مرتفع است از مدیریت تهویه خوبی برخوردار باشد
2-داشتن یک تهویه خوب بر اساس سن پرنده ارتقاع از سطح دریا مدیریت خوب بستربه کم شدن گازهای مضر و جلوگیری از گردوغبار(ورود اکسیژن کافی وخروج گازهای مضر)
3-تامین دمای کافی وجلوگیری از استرس سرمایی مخصوصا در طی دوره رشد
4-مدیریت خوب رشد طی هفته اول جهت رسیدن به اوزان هدف و کنترل رشد بعد از7روزگی با کمک کاهش چگالی جیره (کاهش پروتیین)و تغییردر فرم فیزیکی دان از پلت به کرامبل ویا مش وداشتن یک برنامه خاموشی صحیح براساس نژاد مربوطه طبق راهنمای پرورش مرغ گوشتی
وزن کشی های منظم ودقیق وبررسی روند تعییرات وزنی کمک زیای به برنامه کنترل آسیت میکند.
